Άρθρο 2 παρ. 1: Δεν προκύπτει με σαφήνεια αν στην έννοια των αναθετουσών αρχών ή των αναθετόντων φορέων εντάσσονται όλες οι μορφές δημοτικών επιχειρήσεων.
Άρθρο 24: Δεν αποσαφηνίζονται τα πρόσωπα που σχετίζονται με τη σύναψη μιας δημόσιας σύμβασης, λ.χ. όταν ο συντάκτης ή ο θεωρήσας της μελέτης ή των τεχνικών προδιαγραφών, που εμπλέκονται κατά το στάδιο της προετοιμασίας της διαδικασίας, έχει συγγενική ή άλλους είδους σχέση με προσφέροντα. Τι σημαίνει ότι κάποιο εμπλεκόμενο μέλος της αναθέτουσας αρχής έχει μεταξύ άλλων και «πολιτικά ή άλλα κοινά συμφέροντα με τους υποψηφίους ή προσφέροντες..»; Μήπως αρχίζει το κυνήγι των μαγισσών; Γνωρίζει ο νομοθέτης τη δομή και τα χαρακτηριστικά της ελληνικής τοπικής κοινωνίας, απ’ όπου προέρχεται η συντριπτική πλειοψηφία των αναθετουσών αρχών;
Άρθρα 29, 30, 31, 32: Δεν γίνονται κατανοητές οι διαφορές των διαδικασιών ανάθεσης μιας δημόσιας σύμβασης, που αναφέρονται στα άρθρα αυτά. Πότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί και υπό ποιες προϋποθέσεις, η κάθε διαδικασία, πότε ενδείκνυται η χρήση της; Ούτε τι σημαίνει πρακτικά η κάθε διαδικασία ανάθεσης. Το ίδιο ισχύει και με τα ηλεκτρονικά μέσα σύναψης συμβάσεων, που αναλύονται στα άρθρα 33 και 35 (δυναμικά συστήματα αγορών, ηλεκτρονικοί κατάλογοι).
Άρθρο 86: Κριτήρια ανάθεσης: Δίδεται μαθηματικός τύπος για την έκδοση της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς, χωρίς να προσδιορίζονται με σαφήνεια, ακρίβεια και να κατονομάζονται ρητά, ανάλογα με το είδος της σύμβασης, ποια είναι αυτά τα κριτήρια και το εύρος, που μπορεί να έχει ο συντελεστές βαρύτητας του κάθε κριτηρίου.
Άρθρο 118: Απευθείας ανάθεση: Αναφέρεται ότι διενεργείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της αναθέτουσας αρχής, υπονοώντας ότι η υπηρεσία της αναθέτουσας αρχής που αιτείται την προμήθεια, υπηρεσία, μελέτη ή έργο, επιλέγει και τον ανάδοχο. Ίσως για το λόγο αυτό καταργείται η προηγούμενη έκδοση γνωμοδότησης της επιτροπής αξιολόγησης.
Όμως, αν υποτεθεί ότι αυτή είναι η βούληση του νομοθέτη, ποιος άλλος πέραν του δημάρχου, μπορεί να εκφράζει την αρμόδια υπηρεσία, η απόφαση του οποίου μπορεί να δημιουργεί υποχρεώσεις έναντι τρίτων;
Στην § 9 του άρθρου 209 του Ν. 3463/2006, το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της οποίας διατηρείται σε ισχύ, με την περίπτωση 38 της § 1 του άρθρου 377 του Ν. 4421/2016, ορίζεται ότι ο δήμαρχος αναθέτει την παροχή υπηρεσίας και εγκρίνει τα συντασσόμενα τεύχη. Αντίστοιχη διάταξη περιείχε και ο καταργηθείς πλέον Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. (παρ. 2 του άρθρου 23). Με το Ν. 4412/2016 τι ισχύει;
Πρέπει συνεπώς να προσδιορισθεί ρητά το όργανο που λαμβάνει την απόφαση της απευθείας ανάθεσης. Ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος είναι να συμπεριληφθεί στις αρμοδιότητες του δημάρχου, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 58 του Ν. 3852/2010 και να διατυπωθεί ότι κατ’ αναλογία το αρμόδιο όργανο που διενεργεί την απευθείας ανάθεση στους λοιπούς φορείς της αυτοδιοίκησης είναι το μονομελές όργανο διοίκησης αυτών.
Με τις προϋποθέσεις που θέτει για την απευθείας ανάθεση έργου, μελέτης και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών υπηρεσιών, στην ουσία περιορίζει σημαντικά την απευθείας ανάθεση, πλην των μικρών έργων του άρθρου 15 του Π.Δ. 171/1987, που ειδικά για την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, διατηρείται σε ισχύ (περίπτωση 67 της § 1 του άρθρου 377 του Ν. 4421/2016). Ειδικά ο όρος περί διάθεσης μέχρι το 10% των πιστώσεων για απευθείας αναθέσεις, στους μικρούς Ο.Τ.Α. και υπηρεσίες, θα λειτουργεί απαγορευτικά.
Άρθρο 120: Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης: Αναφέρεται ότι ως χρόνος έναρξης της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης νοείται η ημερομηνία αποστολής προς τους οικονομικούς φορείς της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προσφοράς. Σε ποιους και πόσους οικονομικούς φορείς να αποστέλλεται πρόσκληση; Και με ποια κριτήρια;
Η συγκεκριμένη διάταξη πρέπει να διορθωθεί άμεσα με το εξής κείμενο «Ως χρόνος έναρξης της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης νοείται η ημερομηνία ανάρτησης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. του πρωτογενούς αιτήματος».
Άρθρο 127: Ενστάσεις: Προβλέπεται ότι για το παραδεκτό της άσκησης ένστασης κατά της διακήρυξης ή πράξης της αναθέτουσας αρχής, απαιτείται, με την κατάθεση της ένστασης, η καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ποσού ίσου με το ένα τοις εκατό (1%) επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης.
Ποιος θα προτιμήσει τη διαδικασία αυτή, όταν μπορεί με βάση τις διατάξεις του άρθρου 227 του Ν. 3852/2010 να προσφύγει στον Ελεγκτή Νομιμότητας και μάλιστα χωρίς την καταβολή παραβόλου;
Άρθρο 205: Διοικητικές προσφυγές: Αναφέρεται ότι «ο οικονομικός φορέας μπορεί κατά των αποφάσεων που επιβάλλουν σε βάρος του κυρώσεις .. να υποβάλει προσφυγή για λόγους νομιμότητας και ουσίας ενώπιον του φορέα που εκτελεί τη σύμβαση… Επί της προσφυγής, αποφασίζει το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο, ύστερα από γνωμοδότηση του αρμόδιου συλλογικού οργάνου. Η εν λόγω απόφαση δεν επιδέχεται προσβολή με άλλη οποιασδήποτε φύσεως διοικητική προσφυγή.».
Παρατήρηση πρώτη: Να προσδιοριστεί η ταυτότητα των αρμοδίων οργάνων που αποφασίζουν αφενός για την επιβολή κυρώσεων και αφετέρου επί της προσφυγής. Εκτιμώ πως η πρώτη απόφαση αρμόζει να εκδίδεται από την Οικονομική Επιτροπή, ενώ η δεύτερη από το Δημοτικό Συμβούλιο. Αν έτσι είναι, πρέπει να προβλεφθεί ρητά. Για τα δημοτικά νομικά πρόσωπα, ποια αντιστοίχιση πρέπει να γίνει;
Παρατήρηση δεύτερη: Το τελευταίο εδάφιο έρχεται σε αντίθεση με τις διατάξεις του άρθρου 227 του Ν. 3852/2010.
Άρθρο 221: Όργανα διενέργειας διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων: Όλο το άρθρο χρήζει τροποποίησης, λόγω ανορθόδοξης διάρθρωσης. Δεν προκύπτουν με σαφήνεια, ακρίβεια και απλότητα τα γνωμοδοτούντα όργανα (επιτροπές), καθώς και οι αρμοδιότητες της κάθε επιτροπής για κάθε είδους σύμβαση. Ιδιαίτερα στις επιτροπές που αφορούν δημόσιες συμβάσεις έργων και μελετών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, μέχρι τη σύσταση και λειτουργία του ειδικού για το σκοπό αυτό Μητρώου, οι απαιτήσεις σε τεχνικούς υπαλλήλους κατηγορίας Π.Ε. κρίνονται υπερβολικές, λαμβανομένου υπόψη των δεδομένων προσωπικού που ισχύουν στην πλειοψηφία των Ο.Τ.Α. της χώρας μας.
Ειδικότερα, ως προς τις ΠΕΔ (άρθρο 221 § 8 περ. στ΄): θεσπίζεται πως οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων ορίζουν τους εκπροσώπους τους στις επιτροπές διαγωνισμών (της ίδιας παραγράφου), μετά από την διενέργεια κλήρωσης «από σχετικούς καταλόγους (μητρώα) προσώπων». Στον κατάλογο (μητρώο) των δυνητικών εκπροσώπων της κάθε ΠΕΔ ποιοι θα συμπεριληφθούν; Όλοι οι Αιρετοί της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης του χώρου ευθύνης της οικείας ΠΕΔ (Δήμαρχοι + Δημοτικοί Σύμβουλο + Μέλη Δημοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων); Μόνον οι Δήμαρχοι και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι; Ή μόνον οι Δημοτικοί Σύμβουλοι; Οι Αιρετοί όλων των Δήμων της οικείας ΠΕΔ ή οι Αιρετοί της ίδιας με τον ενδιαφερόμενο Δήμο Περιφερειακής Ενότητας; Στον κατάλογο θα συμπεριλαμβάνονται οι Αιρετοί του ενδιαφερόμενου Δήμου ή όχι; Μέχρι τώρα, η ΠΕΔΚΜ ορίζει σε παρόμοιες επιτροπές εκπροσώπους της Αιρετούς προερχόμενους από Δήμους όμορους με τον ενδιαφερόμενο ΟΤΑ. Με την κατάστρωση καταλόγου στον οποίο θα περιλαμβάνονται όλοι οι Αιρετοί όλων των Δήμων της οικείας Περιφέρειας πώς θα εξασφαλιστεί η συμμετοχή εκπροσώπου προερχόμενου από Δήμο ευρισκόμενο σε απόσταση 100 και πλέον χλμ από τον Δήμο διενέργειας του διαγωνισμού; Παράλληλα το αποτέλεσμα της κλήρωσης μπορεί να αναδείξει εκπροσώπους των οποίων η επαγγελματική ειδίκευση ή το ακαδημαϊκό επίπεδο να είναι τελείως αναντίστοιχο προς το αντικείμενο της επιτροπής, οπότε η συμμετοχή τους θα εκφυλιστεί σε μια απλή τυπική παρουσία.
Άρθρο 377: Καταργούμενες διατάξεις: Με την περίπτωση 82 της παρ. 1 του άρθρου 377 του Ν. 4421/2016, καταργείται ο Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., πλην της υποχρέωσης δημοσίευσης εφάπαξ περίληψης σε δύο οικονομικές εφημερίδες και σε δυο ή τρεις τοπικές εφημερίδες. Επομένως, στον ανοικτό διαγωνισμό προμήθειας διατηρούνται οι δημοσιεύσεις σε οικονομικές εφημερίδες, μέχρι 31-12-2017 και στις τοπικές εφημερίδες μέχρι 31-12-2020.
Αντίστοιχα, με την περίπτωση 68 της παρ. 1 του άρθρου 377 του Ν. 4421/2016, καταργείται το Π.Δ. 28/1980, χωρίς να προβλεφθεί η διατήρηση των διατάξεων περί τήρησης των κανόνων δημοσιότητας. Έτσι, στην παροχή υπηρεσιών όταν ακολουθείται η διαδικασία του ανοικτού διαγωνισμού δεν προβλέπεται η τήρηση καμιάς, πέραν του Φ.Ε.Κ. και του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ., καταχώρησης.
Επιπρόσθετα, σε διαδικασία συνοπτικού διαγωνισμού έργου, προμήθειας ή υπηρεσίας δεν προβλέπεται πλην του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. καμία καταχώρηση στον τύπο.
Τέλος, να προσδιορισθούν σε κάθε περίπτωση τα αρμόδια αποφαινόμενα όργανα έγκρισης διενέργειας οιασδήποτε δημόσιας σύμβασης (προμήθειας, παροχής υπηρεσίας, μελέτης, έργου), έγκρισης των τεχνικών προδιαγραφών, εξέτασης των ενστάσεων, επιβολής ποινών, κατάπτωσης των εγγυητικών, χορήγησης παρατάσεων, έγκριση αποτελεσμάτων επιμέρους σταδίων διαγωνιστικής διαδικασίας (π.χ. παρ. 4 άρθρου 100) και γενικότερα κάθε ζητήματος που προκύπτει κατά τη σύναψη και εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων, ειδικά για την τοπική αυτοδιοίκηση. Εκτιμώ, πως πλην της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης, η οποία αποτελεί αρμοδιότητα του δημάρχου (έγκριση διενέργειας, τεχνικών προδιαγραφών, ανάθεση), οι υπόλοιπες αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται από την Οικονομική Επιτροπή, εκτός από την εξέταση προσφυγών, όπου το Δημοτικό Συμβούλιο πρέπει να έχει τη σχετική αρμοδιότητα.
