Οι Οδηγίες για την Ποιότητα του Πόσιμου Νερού (GDWQ) από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγεία (WHO, 2008) αποτελούν σήμερα σημείο αναφοράς για το επίπεδο της ποιότητας του νερού σε πολλές χώρες του κόσμου. Στις Οδηγίες, τα Σχέδια Ασφάλειας Νερού (WSPs) αναπτύσσονται ως συστηματική και ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση των αποθεμάτων πόσιμου νερού που βασίζεται στην αξιολόγηση και τον έλεγχο διαφόρων παραγόντων που μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για την ασφάλειά του. Τα Σχέδια Ασφάλειας παρέχουν τη δυνατότητα εντοπισμού απειλών για την ποιότητα του νερού σε οποιοδήποτε στάδιο της συλλογής, μεταφοράς, επεξεργασίας και διανομής του. Η προσέγγιση αυτή είναι εκ διαμέτρου αντίθετη από ό,τι υιοθετούνταν από τους παρόχους ύδρευσης, η οποία βασιζόταν σε επεξεργασία και έλεγχο του τελικού αποτελέσματος για την πιστοποίηση της ασφάλειας. Τα σχέδια ασφάλειας όταν εφαρμόζονται με επιτυχία μπορούν να διασφαλίσουν ότι η ποιότητα του νερού διατηρείται σε υψηλά επίπεδα σχεδόν σε κάθε στάδιο.
Στο Κεφάλαιο 4 των Οδηγιών περιλαμβάνεται η δομή για προληπτική διαχείριση και παραγωγή ασφαλούς πόσιμου νερού. Αν και τα εισερχόμενα και εξερχόμενα του Σχεδίου Ασφάλειας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την περίπτωση, τα βασικά συστατικά παραμένουν τα ίδια ανεξαρτήτως πλαισίου: Αξιολόγηση, Παρακολούθηση και Διαχείριση του Συστήματος.
Αξιολόγηση: Προσδιορίζονται οι πιθανοί κίνδυνοι για την ποιότητα του νερού και για τη δημόσια υγεία και αναγνωρίζονται τα Κρίσιμα Σημεία Ελέγχου στο πλαίσιο της εφοδιαστικής αλυσίδας νερού. Κίνδυνοι για την υγεία μπορεί να είναι μόλυνση στην πηγή, φτωχή συντήρηση των δεξαμενών, διαρροή των συνδέσεων ή συστήματα συλλογής που δε συμφωνούν με τις προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας. Οι κίνδυνοι των αρνητικών επιπτώσεων για την υγεία είναι δυνατό να ποσοτικοποιηθούν.
Παρακολούθηση: Μετά την αναγνώριση των κινδύνων για την υγεία, τίθενται οι προτεραιότητες και το πλάνο που ταιριάζει για την παρακολούθηση και τον έλεγχο κάθε Κρίσιμου Σημείου για το συγκεκριμένο σύστημα. Σε ένα τέτοιο σχέδιο προσδιορίζονται οι λειτουργικές παράμετροι και οι σχετικές μέθοδοι δειγματοληψίας και καταγραφής. Είναι σημαντικό να καθοριστούν τα κρίσιμα σημεία ή οι στόχοι των παραμέτρων και είναι πιθανός ο συνδυασμός παραδοσιακών μεθόδων με μεθόδους παρατήρησης στις οποίες μπορεί να συμμετέχουν άτομα της κοινότητας και εκπαιδευμένο προσωπικό.
Διαχείριση: Στο στάδιο της Διαχείρισης ενός Σχεδίου Ασφάλειας Νερού προσδιορίζονται οι απαραίτητες διορθωτικές ενέργειες για κάθε θέμα που εντοπίζεται κατά την Παρακολούθηση. Τα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν μείωση της μόλυνσης των πηγών ύδατος μέσω ελέγχων στην υδρολογική λεκάνη, βελτιστοποίηση φυσικών ή χημικών διεργασιών επεξεργασίας και πρόληψη επανάληψης της μόλυνσης κατά τη διανομή, αποθήκευση και χρήση (Water Safety Plans, 2010). Με τον έλεγχο των κινδύνων με Κρίσιμα Σημεία Ελέγχου, κάθε ζήτημα που προκύπτει στο δίκτυο συλλογής και διάθεσης είναι δυνατό να εντοπιστεί και διορθωθεί πριν φτάσει νερό χαμηλής ποιότητας στους καταναλωτές. Η προληπτική αυτή μέθοδος παρακολούθησης μειώνει την ποσότητα δειγμάτων που είναι αναγκαίο να ληφθούν από το σύστημα διανομής. Επιπλέον, καταγράφονται οι διεργασίες και η τήρηση τεκμηρίων για επικύρωση και επαλήθευση του σταδίου Διαχείρισης.
